Egzekwowanie RODO realizują krajowe organy nadzorcze, takie jak Prezes UODO w Polsce, poprzez kontrolę, monitorowanie i rozpatrywanie skarg. Mają one prawo przeprowadzać inspekcje, żądać dokumentacji i nakładać sankcje za naruszenia. W przypadku poważnych uchybień mogą zostać nałożone wysokie kary finansowe. Osoby, których dane dotyczą, mogą składać skargi i dochodzić swoich praw również sądownie. W sprawach transgranicznych działania koordynuje Europejska Rada Ochrony Danych.
Monitorowanie i kontrole
Organy nadzorcze, takie jak Prezes UODO, na bieżąco monitorują przestrzeganie przepisów RODO na swoim terytorium. Rozpatrują skargi, prowadzą postępowania wyjaśniające i przeprowadzają kontrole. Mogą żądać dostępu do dokumentów, danych, systemów informatycznych, a nawet fizycznych pomieszczeń firm i instytucji.
Kontrole trwają zazwyczaj maksymalnie 30 dni i kończą się sporządzeniem protokołu.
Sankcje za naruszenie RODO
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, organ nadzorczy może zastosować środki naprawcze - od upomnień, przez ograniczenie przetwarzania danych, aż po usunięcie naruszeń. W najpoważniejszych przypadkach nakładane są kary finansowe - nawet do 20 milionów euro lub 4% obrotu firmy. Przy drobnych naruszeniach możliwe jest zastosowanie łagodniejszych środków, np. ostrzeżenia.
Współpraca między państwami i rola EROD
W sprawach transgranicznych (np. gdy firma działa w kilku krajach UE) organy ochrony danych muszą współpracować ze sobą. W takich przypadkach istotną rolę odgrywa Europejska Rada Ochrony Danych (EROD), która wspiera jednolite stosowanie przepisów i rozstrzyga ewentualne spory między organami.
Prawa obywateli i możliwość odwołania
Każda osoba, której dane są przetwarzane, ma prawo do złożenia skargi do krajowego organu nadzorczego. Jeśli nie jest zadowolona z decyzji, może dochodzić swoich praw również na drodze sądowej. To oznacza, że ochrona danych osobowych to nie tylko obowiązek firm, ale także konkretne prawa dla każdego obywatela UE.
Podsumowanie
Egzekwowanie RODO polega na działaniach krajowych organów nadzorczych, które mają prawo prowadzić kontrole, analizować skargi i żądać dostępu do danych oraz dokumentów. W przypadku nieprzestrzegania przepisów mogą zastosować różne środki - od upomnienia po wysokie kary pieniężne. Ważna jest także współpraca międzynarodowa, szczególnie przy transgranicznym przetwarzaniu danych. Nad spójnością działań w UE czuwa Europejska Rada Ochrony Danych. RODO zapewnia też obywatelom realne narzędzia do egzekwowania ich praw.