Głównym celem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (tzw. sygnalistów) jest wdrożenie w organizacjach rozwiązań prawnych zapewniających sygnalistom ochronę przed potencjalnymi działaniami odwetowymi.
Skuteczna ochrona sygnalistów wymaga:
✅ Wdrożenia odpowiednich procedur – systemu raportowania naruszeń prawa i dokumentacji,
✅ Edukacji pracowników – informowania o prawach i obowiązkach sygnalistów,
✅ Zabezpieczenia anonimowości i ochrony – przed działaniami odwetowymi ze strony organizacji.
Kim jest sygnalista?
Sygnalista to osoba zgłaszająca organizacji informacje o nieprawidłowościach, rzeczywistych lub potencjalnych naruszeniach prawa związanych z działalnością organizacji.
Sygnalistą może być:
✅ Pracownik (obecny lub były),
✅ Kandydat do pracy,
✅ Stażysta, wolontariusz,
✅ Współpracownik, podwykonawca, dostawca,
✅ Wspólnik lub akcjonariusz.
Organizacje powinny wdrożyć bezpieczne i skuteczne kanały zgłaszania naruszeń, zapewniające anonimowość i ochronę przed działaniami odwetowymi.
Czego dotyczy dyrektywa o ochronie sygnalistów?
Dyrektywa (UE) 2019/1937 wprowadza minimalne standardy ochrony sygnalistów w Unii Europejskiej, zwiększając przejrzystość i odpowiedzialność organizacji oraz ułatwiając egzekwowanie prawa w różnych sektorach.
Główne cele dyrektywy:
✅ Zapewnienie bezpiecznych kanałów zgłoszeń,
✅ Ochrona sygnalistów przed działaniami odwetowymi,
✅ Wzmocnienie egzekwowania prawa w UE,
✅ Zwiększenie przejrzystości w organizacjach.
Które organizacje muszą wdrożyć dyrektywę?
Obowiązek wdrożenia przepisów dotyczy:
✅ Firm zatrudniających powyżej 50 pracowników,
✅ Podmiotów publicznych i instytucji rządowych.
Wymagane działania:
✅ Opracowanie i wdrożenie procedury zgłaszania naruszeń prawa,
✅ Ustanowienie bezpiecznych kanałów zgłoszeń,
✅ Wyznaczenie niezależnego podmiotu do obsługi zgłoszeń,
✅ Prowadzenie rejestru zgłoszeń i raportowanie.
Wdrożenie tych środków gwarantuje, że sygnaliści będą chronieni, a zgłoszenia traktowane profesjonalnie i zgodnie z przepisami prawa.
Jak wdrożyć proces ochrony sygnalistów?
Efektywna ochrona sygnalistów wymaga dostosowania wdrażanych procedur do specyfiki organizacji oraz obowiązujących przepisów prawa.
Rekomendowane etapy wdrożenia:
Etap 1: Analiza i przygotowanie
✅ Przegląd obecnych rozwiązań compliance,
✅ Określenie kanałów zgłoszeń,
✅ Ustanowienie niezależnych struktur do obsługi zgłoszeń.
Etap 2: Szkolenia i edukacja
✅ Przeprowadzenie szkoleń dla pracowników i osób obsługujących zgłoszenia,
✅ Edukacja na temat praw i obowiązków sygnalistów.
Etap 3: Wdrożenie narzędzia IT
✅ Implementacja elektronicznego systemu zgłoszeń spełniającego wymagania prawne,
✅ Zapewnienie anonimowości, bezpieczeństwa i elastyczności systemu.
Etap 4: Prowadzenie postępowań wyjaśniających
✅ Opracowanie procedur odbioru, weryfikacji i analizy zgłoszeń,
✅ Ustalanie zasad komunikacji z sygnalistą,
✅ Opracowanie raportów i rekomendacji działań następczych.
Podsumowanie – dlaczego warto wdrożyć system ochrony sygnalistów?
✅ Zgodność z przepisami – spełnienie wymogów Dyrektywy (UE) 2019/1937 i krajowych regulacji,
✅ Bezpieczne środowisko pracy – sygnaliści mogą zgłaszać naruszenia bez obawy o represje,
✅ Większa przejrzystość – organizacja buduje kulturę etyki i odpowiedzialności,
✅ Minimalizacja ryzyka prawnego i reputacyjnego – odpowiednie zarządzanie zgłoszeniami zapobiega skandalom i karom finansowym,
✅ Lepsze zarządzanie organizacją– szybkie wykrywanie i eliminowanie nieprawidłowości poprawia efektywność operacyjną.